ریحانه

هر کار فرهنگی یا هر تغییر و تحولی باید از خود فرد شروع بشود. لذا باید از خودمان شروع کنیم. نگاه خودمان را درست بکنیم و خودمان را تغییر بدهیم. بعد خانواده، بعد آشنایان و اقوام و بچه‌‏های محله و مسجد و جاهای دیگر.
باور به حرف‌ها و برنامه‏‌ها
به داشته‏‌هایمان و دانسته‌‏هایمان عمل بکنیم و باور داشته باشیم. مسائلی را که بدان باور و اعتقاد نداریم، انجام ندهیم. خود باور و اعتقاد ما به یک سری کارها باعث می‌‏شود مخاطب در آن زمینه‏‌ها جدی شود.
توجه به خانواده و آشنایان
کار فرهنگی را باید از خانواده و دوستان و نزدیکان خودمان آغاز کنیم. کار فرهنگی زمان و مکان نمی‏‌شناسد. البته قرار نیست داد و فریاد بکنیم. بلکه روحیه و رفتار و گفتار ما می‏تواند کار فرهنگی باشد و الآن باید به شدت روی خانواده و آشنایان خود دقت نظر داشته باشیم و مواظب خانواده‏‌هایمان باشیم.
کار ایجابی
کار ایجابی بکنیم. کار انتقادی صرف یا صرفاً انتقاد کردن جواب نمی‏‌دهد. باید خودمان هم دست به کار بشویم و اقدام کنیم. امیدوار هم باشیم هم به تغییر وضعیت و هم تأثیرگذاری فعالیت‌‏هایمان و… انتقاد صرف، ناامیدی می‌‏آورد و هیچ چیزی در فعالیت، بدتر از ناامیدی و بی‌‏انگیزگی نیست.
داشتن اعتماد به نفس
یکی از آفات ما، افراط و تفریط است. در اوائل دولت آقای احمدی نژاد، اعتماد به نفس‏‌ها و روحیات انقلابی فوق العاده بود. حالت افراطی و غیر واقع‏‌بینانه به خود گرفته بود ولی الآن برعکس شده است. همه محتاط و محافظه‌‏کار شدند. اعتماد به نفس بین مذهبی‌‏ها کم شد؛ بس که از خودشان انتقاد کردند. چرا که انتقاد زیاد، آدم را مأیوس و محتاط می‏‌کند و آدمی از ترس اشتباه و سر و صدای دیگران دست به هیچ کاری نمی‌‏زند.
سرپا داشتن عَلَم
الآن سعی ما باید این باشد که علم انقلاب و روحیه جهادی و بسیجی، علم یاد شهدا، علم جبهه فرهنگی و فکری انقلاب اسلامی را در منطقه خودمان زنده و سَر پا نگه داریم. حفظ این علم و تقویت ارزش‏های انقلاب اسلامی مانند ساده‌‏زیستی، زهد، روحیه جهادی، احساس مسئولیت، ایثار و فداکاری و… را در زندگی فردی و اجتماعی خود در پیش بگیریم.
توجه به معنویت در کنار جهاد
برای تقویت روحیه دینی و معنوی خود بکوشیم. یادمان باشد که ایمان و جهاد حد یَقِف ندارد. پس همواره باید در تلاش و جهاد باشیم. البته با این توجه و ظرافت که تلاش و جهاد در هر دوره ممکن است با دوره بعدی و شرایط زمانه تغییر کند. خصوصاً که ما دغدغه جامعه‏‌سازی داریم باید توجه بیشتری به معنویت داشته باشیم و از خودسازی غافل نشویم.
نهادسازی و نهادینه کردن فعالیت‏‌ها
الآن زمان‌ه‏ای است که باید نهادسازی بکنیم و از سویی دیگر فعالیت‏های خودمان را در منطقه نهادینه و ماندگار کنیم. اگر جمعی داریم و فعالیتی می‏‌کنیم و بدون مجوز است، مجوز رسمی و قانونی‌‏اش را بگیریم یا مؤسسه را به ثبت برسانیم. از مجاری قانونی و رسمی فعالیت کنیم و این جور نشود که پس از مدتی و گذشت این شرایط فعلی و آمدن مسئولان جدید در شهر، فعالیت ما (چه در قالب نشریه، هیئت، کانون و…) را غیرقانونی قلمداد کنند.
کادرسازی و توانمندسازی
به نظرم در شرایط فعلی کشور یکی از نیازهای جدی ما آموزش است. ما نیروی آموزش دیده و کادر مجرب کم داریم. لذا باید برای رفع آن، دوره‌‏های آموزشی برگزارکنیم. توانمندی در مهارت‌‏های خودمان را افزایش دهیم. در یک مهارت خاص هم متوقف نشویم. سعی کنیم مهارت‏‌های مختلف را در حد متوسط فرا بگیریم. مهارت‏‌هایی چون نویسندگی، روزنامه‏‌نگاری (خصوصاً خبرنویسی، گزارش‏‌نویسی و مصاحبه)، عکاسی، فیلمبرداری، مستندسازی، طراحی و گرافیک، فراگیری زبان خارجی خصوصاً زبان‏های عربی و انگلیسی و…
مهاجرت
برخی هستند که به دلایل مختلف،‌ در مسجد محله با منطقه شهر و روستای خودشان نمی‌‏توانند فعالیت کنند، لذا باید دست به مهاجرت بزنند، یعنی اینکه فعالیت خودشان را در مسجد محله‌‏های دیگر، یا منطقه یا شهر و روستای دیگر آغاز کنند. امثال امام موسی صدر، شهید چمران، حاج عبدالله والی و بسیاری دیگر از شهر و دیار خود مهاجرت کردند و توانستند تأثیرگذار باشند و اگر آنها در شهر و دیار خود می‏‌ماندند نمی‏‌توانستند تا بدین حد، مؤثر واقع شوند. چه بسا شهر یا منطقه ای، اشباع شده است، چه خوب است از شهر و دیار خود دل بکنیم و به جایی که مورد نیاز است، مهاجرت کنیم. قرار نیست تا ابدالدهر در یک منطقه بمانیم.
محدود نشدن به قالب‏ها و ابزارها
خودمان را در قالب‏های فعالیت خاصی محدود نکنیم. برای مثال، برای مطالعه و شروع سیر مطالعاتی، لازم نیست از کتاب‏های شهید مطهری یا رهبر معظم انقلاب شروع کنیم. گاهی اوقات ممکن است فعالیت مطالعاتی خودمان را با یک سفرنامه (مانند «داستان سیستان» با «جانستان کابلستان» نوشته رضا امیرخانی و…) یا فیلم و مستند یا کتاب شعر و رمان و اردو یا کوه پیمایی و یک سفر زیارتی و سیاحتی و… آغاز کنیم.
کار خالصانه
کارهای ما باید برای رضای خدا و خالصانه باشد. اخیراً مقام معظم رهبری با خانواده مرحوم حاج عبدالله والی ـ مسئول کمیته امداد و جهادگر مخلص منطقه بشاگرد ـ دیداری داشتند. حضرت آقا در این دیدار فرمودند که «کارهای خالصانه هست که انقلاب را در بین مردم مستحکم می‏کند، اینهاست که انقلاب را بیمه می‏کند»
آمریکا و صهیونیسم، دشمنان اصلی ما
دشمن اصلی ما آمریکا و صهیونیسم است. شیاطین بزرگ اینها هستند. وهابیت، فراماسونری، فتنه‏‌گران، ضدانقلاب، کشورهای اروپایی، بهائیت و… همه آلت دست و همکاران و مزدوران آنها هستند. حالا چرا این مسأله را مطرح می‏‌کنم چون ممکن است در فعالیت‏‌هایمان به ظلم و تعدّی‏اتی برسیم که برای ما قابل هضم نباشد. لذا نباید از نظام اسلامی مأیوس بشویم و با دیدن این گونه صحنه‏‌ها ببریم. شاید مسئولی متخلف باشد امّا او دشمن اصلی ما نیست، او آلت دست یا فریب‏خورده یا جاهل است.
توجه و درک شرایط روز جهان
ما به عنوان یک فعال فرهنگی و مذهبی، از اوضاع سیاسی روز جهان مطلع باشیم این که آمریکا، آفریقا، اروپا، آسیای مرکزی، آمریکای لاتین، خاورمیانه و جهان عرب، شبه قاره و شرق آسیا چه اوضاعی دارند. تحلیل درستی از تحولات اخیر جهان عرب داشته باشیم. مسأله فلسطین و لبنان برایمان حل شده باشد. فرق تحولات سوریه با دیگر مناطق مانند بحرین، مصر، لیبی و… را بدانیم و بتوانیم آن‏ها را به درستی تحلیل کنیم.
توجه به تاریخ انقلاب اسلامی
تاریخ عامل هویت‏‌ساز است و تاریخ انقلاب هم عامل هویت مذهبی‏‌ها و حزب‏اللهی‏‌هاست و هم اکنون تاریخ انقلاب محل تاخت و تاز روشنفکران و غربزدگان شده است. شاید تاریخ، اصلی‏‌ترین صحنه نبردی است که در حال حاضر در فضای روشنفکری و علمی و مطبوعاتی کشور وجود دارد. چرا که هر گروهی درصدد شناساندن نقش و اهمیت خود در فضای شکل‏‌گیری انقلاب و سال‏های بعد از آن است و اگر آنها بتوانند تاریخ را بنویسند، به راحتی می‏‌توانند حقایق را وارونه جلوه بدهند. به قول یکی از تاریخ‏‌نگاران مشهور «هر چه می‏‌کشیم، از نخواندن و ندانستن تاریخ است.»
شبکه سازی
ارتباط و شبکه سازی از مهمترین عوامل موفقیت است. پس برای تأثیرگذاری در کارهایمان، باید شبکه فعالان فرهنگی، هیئت‌ها، مذهبی‌ها، دانشجویان، پایگاه های بسیج و مسجدها و… ایجاد کنیم. دوستان و همفکران خودمان را در سطح شهر و منطقه پیدا کنیم.
تمرکز فعالیت‏ها
یکی از اشتباهات ما این است که در فعالیت های خود تمرکز نداریم و خیلی زود، از این شاخه به شاخه دیگر می‌پریم. تمرکز در یک حوزه، تأثیرگذاری و ماندگاری فعالیت ما را تضمین می کند. حاج عبدالله والی، والی شد چون خودش را وقف بشاگردی‌ها کرد و در حوزه کارش تمرکز کرد. حاج عبدالله ضابط و شهید آوینی همین طور.
گفتمان انقلاب اسلامی، محور فعالیت‌های فرهنگی و دینی
پایه فعالیت‌های فرهنگی و دینی را گفتمان انقلاب اسلامی قرار دهیم و برای تقویت گفتمان اسلامی و انقلاب اسلامی بکوشیم. اگر هیئتی هستیم هئیت را با نگاه انقلاب اسلامی اداره کنیم. مسجد و مدرسه و کانون انتظار و مهدویت را با همین نگاه و رویکرد فعالیت کنیم. رویکردی که در آن هم معنویت و معرفت هست، هم عدالتخواهی و رشد است و هم مبارزه با استعمار و استکبار.
داشتن پاتوق
اگر در مسجد هستیم، مسجد و اگر در یک پایگاه بسیج فعالیت می کنیم آنجا را مرکز فعالیت های انقلاب اسلامی قرار بدهیم. سعی کنیم هر جایی که هستیم ـ مسجد، کانون، نشریه، مدرسه و… ـ آنجا را پاتوق بچه های مذهبی و حزب‏‌اللهی قرار دهیم. داشتن پاتوق خیلی مهم است؛ هم فیزیکی و هم مجازی.
جبهه‏‌ای دیدن و جبهه‌‏ای فعالیت کردن
فعالیت جبهه‌‏ای و شبکه‌ای چیزی است که تجربه هم نشان داده است و در انقلاب تجربه کردیم و توانستیم پیروز بشویم و جلوی تمام دشمنان داخلی و خارجی بایستیم. اخیراً هم مقام معظم رهبری فرمودند که فعالیت دشمن را جبهه‌ای ببینید. این تازه یک طرف ماجراست اما نیمه دومش این است که فعالیت‌های دوستان خود را هم باید جبهه‌ای ببینیم. به همدیگر کمک بکنیم و کارهای همدیگر را تکمیل کنیم.
ارتباط چهره به چهره
ارتباط چهره به چهره داشته باشیم. البته این به معنای فراموشی از فضای مجازی نیست، ولی باید از ارتباط چهره به چهره را داشته باشیم. البته فضای مجازی هم غافل نشویم ولی زیادی در آن غرق نشویم. برای فضاهای شهرستان ها و مساجد تأکیدمان باید روی فعالیت‌های چهره به چهره باشد و بیش‌تر روی ارتباطات مستقیم سرمایه گذاری کنیم تا فضای مجازی.
مسئولیت پذیری
مسئولیت پذیر باشیم، سعی کنیم خلأهای منطقه و محله خود را به درستی تشخیص بدهیم و آنها را پر کنیم. کارها و فعالیت‌هایمان را در جهت رفع نیازهای منطقه باشد. از قبول مسئولیت فرار نکنیم مگر مسئولیت‌هایی که توان انجامش را نداشته باشیم یا علم آن حوزه را نداشته باشیم و اما سعی‌مان بر این باشد که بارهایی که کسی بر دوش نمی‌کشد، بر عهده بگیریم. کارهایمان را از موارد ریز و جزئی شروع کنیم.
شروع از مدارس و مساجد
کار فرهنگی را باید از مدارس و مساجد آغاز کنیم. از مدارس دور و اطراف و محله و منطقه خودمان شروع کنیم. حتی شاید ضرورت داشته باشد از مدارس آغاز کنیم پس از آن را در مساجد پیگیری و تقویت و تکمیل کنیم. الآن متأسفانه از فضای مدارس غفلت شده است و اگر چه حق فعالیت فرهنگی و دینی در مساجد هم ادا نشده است. کارهای انجام نشده زیاد است و همت و اراده ما را می‌خواهد که آستین هایمان را بالا بزنیم و بسم الله بگوییم.
ارتباط با حوزه و روحانیت
با حوزه و روحانیت خصوصاً اساتید و طلاب فاضل و انقلابی حوزه علمیه قم و تهران و شهر خودمان ارتباط برقرار کنیم.
برنامه مطالعات قرآنی و روایی
برای مطالعه تفسیر قرآن و روایات اسلامی برنامه ویژه و دائمی داشته باشیم و سعی کنیم در طول فعالیت‌هایمان حداقل یک دور تفسیر نور آقای قرائتی و میزان الحکمه آقای ری شهری را مطالعه کنیم…
دور ماندن از آسیب‏‌ها
باید سعی کنیم از مشکلاتی که جمع های فرهنگی مذهبی دارند، مصون باشیم و برای دور ماندن از این آفات تلاش کنیم. عمده این مشکلات ـ بدون رعایت اولویتها ـ عمدتاً به صورت زیر است:
۱-بی نظمی. کافی است هر فعال فرهنگی تأملی در زندگی شهید بهشتی داشته باشد آن وقت خودش متوجه اهمیت این موضوع می‌شود.
۲-بی برنامگی و فقدان استراتژی
۳-عدم باور به فعالیت‌ها
۴-پراکندگی و جزیره‌ای عمل کردن
۵-فقدان مطالعه.
۶-فقدان آموزش ها و مهارت های لازم مثلاً نویسندگی، عکاسی، مستندسازی و طراحی گرافیکی و…
۷-یک سری روحیات خاص که در میان مذهبی ها زیاد دیده می‏شود مانند زیر آب زنی ها، خود محوری ها، زود باوری ها یا خوش باوری ها و…
۸-عدم اعتماد به نفس
۹-تکیه به افراد و نهادها
۱۰- عدم حمایت از همدیگر
۱۱- فقدان اولویت سنجی.
۱۲- کمی سعه صدر. تحمل نظرات مخالف و انتقادی ما کم است.
۱۳- افراط و تفریط در رفتارها و موضع گیریها.