ریحانه

ماه محرم ، اگر با این عنوان در قرآن مجید نیامده است . و لیکن در قرآن ، آیات چندى است که درباره ماه هاى حرام و لزوم حرمت آن ها نازل شده است . ماه محرم نیز از جمله ماه هاى حرام است که در آیات قرآن کریم به آن ها پرداخته شده است.

علت نامگذاری ماه محرم تاسیس تاریخ برای مسلمانان در زمان خلافت خلیفه دوم مسلمین و با مشورت حضرت علی (علیه‌السلام) در سال شانزدهم هجری صورت گرفته است. مبدا تاریخ را هجرت پیامبر و ماه نخست آن را محرم، سالی که هجرت روی داده بود گرفتند. علت نامگذاری ماه محرم آن بود که در ایام جاهلیت، جنگ در این ماه را حرام می‌ دانستند.

ماه مُحَرّم یا محرم‌الحرام نخستین ماه تقویم اسلامی (هجری قمری) و از جملهٔ ماه‌های حرام است. به‌همان‌گونه که پیش از ظهور اسلام، در دوران جاهلیت، جنگ و خونریزی در این ماه‌ها ممنوع بود، اسلام نیز همان را تأیید کرد. در دوم ماه محرم الحرام سال ۶۱ هجری کاروان حضرت امام حسین (علیه السلام) وارد کربلا شد و سپاهیان دشمن که هر روز بر تعدادشان افزوده می‌شد در روزهای تاسوعا و عاشورا که روز نهم و دهم محرم می‌باشد او و یارانش را به شهادت رساندند. امام هشتم شیعیان امام رضا(علیه السلام) در خصوص این ماه فرمود: در جاهلیت هم حرمت این ماه نگاه داشته می‌شد و در آن نمی‌جنگیدند ولی در این ماه، خون‌های ما را ریختند و حرمت ما را شکستند و فرزندان و زنان ما را اسیر کردند و خیمه‌ها را آتش زدند و غارت کردند و حرمت پیامبر را درباره ذریه‌اش رعایت نکردند. ماه محرم و طلوع هلال آن یادآور مصیبت بزرگ سید الشهداء علیه السلام است. ماه اندوه و حزن و ماه عزاداری دوستان اهل بیت علیهم السلام.

جملاتی حکیمانه از قرآن کریم
كتابي فرخنده بر تو فرو فرستاديم، تا در آيات آن تدبير كنند و خردمندان از آن پند گيرند. ص آیه

۲۹

************************
بدانید که زندگی دنیا بازی و سرگرمى و آرايش و فخرفروشى شما به یکدیگر و رقابت در افزایش اموال و فرزندان است. همانند باراني كه محصولش كشاورزان را در شگفتي فرو مي‏برد ، سپس خشك مي‏شود به گونه ‏اي كه آن را زرد رنگ مي‏بيني،‌سپس خس و خاشاک گردد … زندگانى دنيا جز كالاى فريبنده نيست. حدید آیه ۲۰

************************
در روی زمین به تکبر راه مرو که نمی توانی زمین را بشکافی و هرگز قامتت به بلندای کوهها نمی رسد. اسراء آیه ۳۷

************************
بندگان خاص خداوند رحمان‏،كسانى هستند كه با آرامش و بى‏ تكبّر بر زمين راه مى‏ روند؛وهنگامى كه جاهلان آنها را مخاطب سازند [و سخنان نابخردانه گويند]، به ملايمت پاسخ مى‏ دهند. فرقان آيه ۶۳

************************
در آنچه خداوند بر تو بخشيده است، سراى آخرت را بجوى و سهم خود را از دنيا فراموش مكن و همانگونه كه خدا به تو نيكي كرده است نيكي كن و هرگز فساد در زمين منما كه خدا مفسدان را دوست ندارد. قصص آیه ۷۷

************************
و هرگاه نعمت و رحمتى به انسان بچشانيم و سپس آن را از او برگيريم او مأيوس و نوميد مى‏ شود و به كفران و ناسپاسى بر مى‏ خيزد. هود آیه ۹

************************
آيا كسى كه در دل شب به طاعت خدا و سجده و قيام بسر برد و از آخرت ، هراسناك ، و به رحمت حق اميدوار باشد، با كسى كه در كفر و گناه است يكسان است ؟ زمر آیه ۹

************************
آيا وقت آن نرسيده است كه دلهاي مؤمنان در برابر ذكر خدا و آنچه از حق نازل شده است خاشع گردد؟ و مانند كساني نباشند كه قبلا به آنها كتاب آسماني داده شد، سپس زماني طولاني بر آنها گذشت آنگاه دلهايشان سخت شد و بسيارى از آنان نافرمان بودند. حدید آیه ۱۶

************************
بگو ای بندگان من که بر خود زیاده روی روا داشتید از رحمت خدا نا امید نشوید در حقیقت خداوند تمام گناهان را می امرزد که او خود امرزنده و مهربان است . زمر آیه ۵۳

************************
از رحمت خدا نا امید مباشید که جز کافر هیچ کس از رحمت خدا نا امید نیست. یوسف آیه ۸۷

************************
پس به ياد من باشيد تا به ياد شما باشم. بقره آيه ۱۵۲

************************
كسانى كه ايمان آورده ‏اند و ايمانشان را به شرك نيالوده ‏اند،امنيت مال آنها است، و آنها هدايت يافتگانند. انعام آیه ۸۲

************************
کسی که دیدار پروردگارش را تمنامی کند ،‌عمل صالح بجای بیاورد و در عبادت پروردگارش هیچ کس را شریک قرار ندهد .کهف آیه ١١٠

************************
زندگانی دنیا چیزی جز متاع فریبنده نیست . آل عمران آیه ۱۸۵

************************
از آنچه به شما روزی داده ایم پیش از آنکه روزی فرا رسد که نه معامله ای وجود دارد و نه دوستی و شفاعت ، انفاق کنید. بقره آیه ٢۴۵

************************
بگو مرگی که از آن فرار می کنید ؛حتما شما را در خواهد یافت .سپس به سوي كسي كه از پنهان و آشكار با خبر است برده مي‏شويد و شما را از آنچه انجام مي‏داديد خبر مي‏دهد. جمعه آیه ٨

پندهای قرآنی

مرحوم حاج اسماعیل دولابی (ره):

قرآن تنزیل یافته و علی علیه السلام شاگرد اول قرآن است و نهج البلاغه کلام اوست و بازتاب قرآن است شما هم که می خواهید شاگرد قرآن باشید، نهج البلاغه را زیاد بخوانید و مطالعه کنید.

مصباح الهدی/ج۱/ص۴۴۱

آیت الله میرزا جواد آقا ملکی (ره):

معرفت به حقیقت قرآن، ملازم با معرفتِ عظمت آن است و آن هم ملازم با عظمت گوینده و متکلم به آن است و کسی تا این پایه، معرفت حاصل کند، به ناچار در مواقع تلاوت آن حضور قلب خواهد داشت و در خواندن آن تدبّر خواهد نمود.

المراقبات/ص ۲۲۸

آیت الله میرزا جواد آقا ملکی (ره):

معرفت به حقیقت قرآن، ملازم با معرفت عظمت آن است و آن هم ملازم با عظمت گوینده و متکلّم به آن است و کسی تا این پایه، معرفت حاصل کند، به ناچار در مواقع تلاوت آن حضور قلب خواهد داشت و در خواندن آن تدبّر خواهد نمود.

المراقبات/ص228

امام خمینی (ره):

در قرآن کریم این سرچشمه فیض الهی تدبّر کن، هر چند صرف خواندن آن، که نامه محبوب، است به شنونده محجوب آثار دلپذیری دارد؛ لکن تدبّر در آن انسان را به مقامات بالاتر و والاتر هدایت می کند.

برنامه سلوک در نامه های سالکان/ص۲۷

از نصایح امیر المؤمنین علیه السلام است:

همانا خداوند سبحان کتابی هدایت گر فرستاد نیکی و بدی، خیر و شر را آشکارا در آن بیان فرمود. پس راه نیکی در پیش گیرید، که هدایت شوید، و از شر و بدی پرهیز کنید تا در راه راست قرار گیرید.

نهج البلاغه/خطبه ۱۷۶

آیت الله العظمی سیدمحمدتقی بهجت (ره): از واضحات است که خواندن قرآن در هر روز و ادعیه مناسبه ی اوقات و امکنه در تعقیبات و غیر این ها و کثرت تردد در مساجد و مشاهد مشرّفه و زیارت علما و صلحا و همنشینی با آنها، از مزضیّات خدا و رسول صلّی الله علیه و آله وسلّم است، و باید روز به روز، مراقب زیادتی بصیرت و انس به عبادت و تلاوت و زیارت باشد.

برنامه سلوک در نامه های سالکان/ص۴۸۳

مرحوم حاج اسماعیل دولابی (ره): اگر قرآن را نمی فهمی از خود صاحب کلام که همراه کلامش است بخواه که به تو بفهماند.

مصباح الهدی/ج۱/ص۴۳۸

بَراء بن عازب گوید: با جمعی در خدمت پیامبر صلّی الله علیه و آله بودیم و از دور جنازه ای را دفن می کردند، حضرت فوراً خود را به کنار جسد رساند و سخت گریست. آنگاه به ما نگاهی کرد و فرمود: «لِمِثلِ هَذَا فَلیَعمَلِ العَامِلُونَ» : برای چنین چیزی اهل طاعت عمل می کنند. (صافات/۵۸) و در ادامه فرمود: ای مردم! از تنگی قبر بترسید و برای این مکان، عمل کنید.

ارشاد القلوب/ج۱/ص۱۶۸و۱۶۹

آیت الله العظمی سید علی قاضی (ره):

بر شما باد به قرائت قرآن در شب، با صدای زیبا و محزون، که آن شراب (روحانیِ) مؤمنان است.

دریای عرفان/ص۱۲۸

امیر المؤمنین علی علیه السلام می فرماید: و همانا خدا استغفار را وسیله دائمی فرو ریختن روزی و موجب رحمت آفریدگان قرار داد و فرمود: «از پروردگار خود آمرزش بخواهید که آمرزنده است. برکات خود را از آسمان بر شما فرو می بارد، و با بخشش اموال فراوان و فرزندان شما را یاری می دهد، و باغستان ها و نهرهای پر آب در اختیارتان می گذارد (نوح/۱۰ تا ۱۲) ». پس رحمت خدا بر آن کس که استقبال توبه رود، و از گناهان خود پوزش طلبد و پیش از آن که مرگ او فرا رسد اصلاح گردد.

از سخنان امیر المؤمنین علیه السلام است: آگاه باشید که شفاعت قرآن پذیرفته و سخنش تصدیق می گردد. آن کس که در قیامت، قرآن شفاعتش کند بخشوده می شود و آن کس که قرآن از او شکایت کند محکوم است.

در روز قیامت ندا دهنده ای بانگ می زند:

«آگاه باشید امروز هرکس، گرفتار بذری است که کاشته، و عملی است که انجام داده، جز اعمال منطبق با قرآن»

پس شما در شمار عمل کنندگان به قرآن و پیروان آن باشید …

نهج البلاغه/ خطبه 176

جوانی را مغتنم بشمار، از سلامتی، پیش از بیماری بهره ببر، و پیش از رسیدن مرگ انفاق کن، و چون مردان مرد، برای خود، چیزی جلوتر بفرست، که بخل ورزیدن به زیان انسان است؛

خداوند در آیه ۱۸۰ آل عمران می فرماید: آنان که بخل ورزیدند و از مالی که خدا به آنان داده، انفاق نکردند، گمان نبرند که این بخل به سود آنها تمام می شود، زیرا آن مال در قیامت، چون طوقی به گردنشان آویخته می شود.

ارشاد القلوب/ج۱/ص۱۴۴

عارفی به مرید خود گفت: شیطان بر پدر و مادر تو آدم و حوا سوگند خورد که نصیحت گر آنان است: وَ قَاسَمَهُمَا اِنّی لَکُمَا لَمِنَ النَّاصِحینَ (اعراف/21)

حال که به گمراهی تو سوگند خورده و خطاب به پروردگار گفته:

فَبِعِزَّتِکَ لَاُغوِیَنَّهُم اَجمَعینَ (ص/82)

معلوم است که با تو چه کند. اینک دامن همّت به کمر زن و خود را از کید و مکر و فریبش رها کن.

هزار و یک حکایت قرآنی/ص153

امیر المؤمنین امام علی علیه السلام می فرماید: همانا پس از من روزگاری بر شما فرا خواهد رسید که …

در شهرها چیزی ناشناخته تر از معروف و شناخته تر از منکر نیست. حاملان قرآن، آن را واگذاشته و حافظان قرآن، آن را فراموش می کنند؛ پس در آن روز قرآن و پیروانش از میان مردم رانده و مهجور می گردند، و هر دو غریبانه در یک راه ناشناخته سرگردانند، و پناهگاهی میان مردم ندارند. پس قرآن و پیروانش در میان مردمند، اما گویا حضور ندارند؛ با مردمند ولی از آن ها بریده اند، زیرا گمراهی و هدایت هرگز هماهنگ نشوند، گرچه کنار یکرگیر قرار گیرند…

نهج البلاغه/خطبه 147

ای انسان! از خواب گرانت برخیز، و به هوش آی، و امروز عمل کن و پیش از رسیدن اجل، از فرصت استفاده نما و از آن درست کن خانه ای که برهنه می آیی و برهنه از آن کوچ می کنی، چنان که خداوند متعال (در آیه ۹۴ انعام) می فرماید: « و همه شما تنها، به سوی ما بازگشت می کنید، همان گونه که روز اول شما را آفریدیم.»

ارشاد القلوب/ج۱/ص ۱۳۷

علامه حسن زاده آملی: دو تا طلبه آمدند پیش من. یکی گفت: آقا من دارم دیوان شعر حفظ می کنم و یک مقداری را هم حفظ کرده ام. به او گفتم: برو قرآن حفظ کن، حفظ کردن دیوان چه فایده ای دارد؟ گفت: چشم.

داستان های عارفانه در آثار علامه حسن زاده/ص۷۹

امیرالمؤمنین (ع) فرمود: آگاه باشید! کسی با داشتن قرآن، نیازی ندارد، و بدون قرآن، بی نیاز نخواهد بود، پس درمان خود را از قرآن بخواهید، و در سختی ها از قرآن یاری بطلبید، که در قرآن درمان بزرگترین بیماری ها یعنی کفر و نفاق و سرکشی و گمراهی است.

نهج البلاغه/خطبه ۱۷۶

استاد شهید مطهری : همه باید به قرآن بازگردیم و قرآن را پیشاپیش خود قرار دهیم و در زیر سایه قرآن به سوی سعادت و کمال حرکت کنیم.

ده گفتار/ص ۲۵۷

امام خمینی (ره): چه خسارتی بالاتر از این که سی یا چهل کتاب الهی را قرائت کنیم و به تفاسیر رجوع کنیم و از مقاصد آن بازمانیم؟!

قرآن باب معرفت الله/ص۸۱

پیشوای پرهیزکاران علی علیه السلام فرمود: همانا خداوند سبحان، کسی را به چیزی چون قرآن پند نداده است، که قرآن، ریسمان استوار خدا، و وسیله ی ایمنی بخش است.

در قرآن بهار دل، و چشمه های دانش است. برای قلب، جلایی جز قرآن نتوان یافت، به خصوص در جامعه ای که بیداردلان در گذشته، و غافلان و تغافل کنندگان حضور دارند…

نهج البلاغه/خطبه ۱۷۶

مرحوم حاج اسماعیل دولابی (ره) :

صاحب کلام در کلامش حضور دارد. قرآن را بخوانید تا به صاحب کلام ملحق شوید.

مصباح الهدی/ج۱/ص۴۳۷

اما خمینی (ره) خطاب به فرزندش حاج احمد آقا: پسرم ! سوره مبارکه حشر را مطالعه کن، که گنجینه هایی از معارف و تربیت در آن است، و ارزش دارد که انسان یک عمر در آنها تفکر کند، و از آنها به مدد الهی توشه ها بردارد خصوصاً آیات اواخر آن، از آنجا که می فرماید: یَا اَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَلتَنظُر نَفسٌ مَا قَدَّمَت لِغَدٍ …

برنامه سلوک در نامه های سالکان/ص18

شهید اول : با قرآن مأنوس باش؛ وِردی از قرآن را برای خودت برگزین. اگر می توانی قرآن را حفظ کن، و اگر ممکن نیست، هر چند آیه ای که در توانت هست از بر کن.

برنامه سلوک در نامه های سالکان/ص