ریحانه

موانع سعادت و خوشبختی

1. اعراض از ذكر خدا
“و هركس از یاد من روی گردان شود، زندگی (سخت و) تنگی خواهد داشت."(1)

از این آیه استفاده می شود كه روی گردانی از یاد خدا زندگی سخت و پرمشقتی را به دنبال داشته و مانع از رسیدن انسان به سعادت و خوشبختی است.

2. عصیان و تمرد از احكام الهی
“و آن كس كه نافرمانی خدا و پیامبرش را كند و از مرزهای او تجاوز نماید، او را در آتشی وارد می كند كه جاودانه در آن خواهد ماند، و برای او مجازات خواركننده ای است.” (2)

هر كه درمقام عصیان و تمرد برآید و از حدود اسلام بدر رود، سیرت آن خلود در شقاوت و شعله های آتشین است."(3)

3. بدعت در دین
“نگویید: این حلال است و آن حرام… به یقین كسانی كه به خدا دروغ می بندند، رستگار نخواهند شد.” (4)

از این آیه شریفه استفاده می شود كه بدعت در دین و نسبت دادن احكام به خدا بدون دلیل، موجب محرومیت ازرستگاری و سعادت ابدی است، زیرا ریشه بدعت گذاری در دین،گفته های بی اساس و دروغین است و این كار نزد خدا حرام و باعث محرومیت فرد از رستگاری و سعادت دنیا و آخرت خواهد بود.(5)

4. معصیت و گناه
و آن كس كه نفس خویش را با معصیت و گناه آلوده ساخته، نومید و محروم گشته است.(6)

از آیه شریفه استفاده می شود كه معصیت و گناه، سبب محرومیت از رستگاری و سعادت، و عامل رسیدن به شقاوت و بدبختی است.

5. ظلم و بیدادگری
“مسلما ظالمان، رستگار نخواهند شد.” (7)

از این آیه برداشت می شود كه ظالمان، بیدادگران و ستمگران از فلاح، رستگاری و سعادت بی بهره اند و نصیبی نخواهند برد، و در گروه شقاوتمندان و تیره بختان قرار خواهند گرفت. (8)

6. غفلت
به یقین، گروه بسیاری از جن و انس را برای دوزخ آفریدیم، آنها دلها ]=عقلها[یی دارند كه با آن (اندیشه نمی كنند، و) نمی فهمند؛ و چشمانی كه با آن نمی بینند، و گوشهایی كه با آن نمی شنوند؛ آن ها هم همچون چهارپایانند، بلكه گمراهتر! اینان همان غافلانند (چرا كه با داشتن همه گونه امكانات هدایت، باز هم گمراهند). (9)

7. هواپرستی
“آیا دیدی كسی را كه معبود خود را هوای نفس خویش قرار داده و خداوند او را با آگاهی (بر این كه شایسته هدایت نیست) گمراه ساخته و بر گوش و قلبش مهر زده و بر چشمش پرده ای افكنده است؟ با این حال چه كسی می تواند غیر از خدا او را هدایت كند؟! آیا متذكر نمی شوید؟!” (10)

پی نوشت ها:
1. طه(20)، آیه.124
2. نساء (4)، آیه .14
3. آقاسیدمحمد حسینی همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، پیشین، ج 3، ص .366
4. نحل (16)، آیه .116
5. آیات شریفه دیگری به این مانع اشاره دارد از جمله: انعام (6)، آیه 21، یونس (10)، آیه .70
6. شمس (91)، آیه .10
7. انعام (6)، آیه .21
8. آیات دیگری نیز به این مانع اشاره دارد، از جمله: انعام (6)، آیه 135؛ قصص (28)، آیه .37
9. اعراف (7) آیه .179
10. جاثیه (45)، آیه 23

کلید خوشبختی و سعادت در قرآن

کلید خوشبختی, خوشبختی و سعادت در قرآن,راههای دستیابی به خوشبخنی,سعادت چیست,خوشبختی چیست

در فرهنگ قرآن برای کسانی که به رستگاری و سعادت رسیده اند ویژگی‌های خاصی بیان شده است. برای کسانی که طالب فلاح و راستگاری هستند بسیار لازم است جویای منطق قرآن شوند و از آن ملاک و معیار ها با خبر شوند تا اینکه خود را با آن وازن الهی تطبیق داده و در نهایت فلاح و رستگاری خود را تضمین نمایند.

کلید اول: عبادت و نماز خاشعانه
در منطق قرآن کسانی که در دنیا توانسته باشند خدای متعال را خاشعانه عبادت کنند رهنمود میشوند. بعضی افراد هرچند در دنیا نماز را ترک نمی کنند ولی نماز خواندن آنها دارای ویژگی خشوع نیست و چه بسا این عدم خشوع در نماز تاثیر واقعی بندگی را در آنها نداشته باشد.

قرآن مجید یكی از ویژگی های مۆمنان رستگار را خشوع در نماز معرفی می نماید:«قَدْ اَفْلَحَ الْمُۆْمِنُونَ الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ[مومنون/2-1]به تحقیق رستگار شدند مۆمنان، آنان كه در نمازشان خشوع دارن».

” خاشعون” از ماده” خشوع” به معنى حالت تواضع و ادب جسمى و روحى است كه در برابر شخص بزرگ یا حقیقت مهمى در انسان پیدا مى‏شود، و آثارش در بدن ظاهر مى‏گردد.

کلید دوم: نزدیکی به لغویات ممنوع
وَ الَّذینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ [مومنون/3] و آنها كه از لغو و بیهودگى روى‏گردانند»

یکی از موانع کمال و رسیدن به سعادت و رستگاری اشتغال به کارهای لغو و بیهوده است. کسانی که در دنیا نتواسته‌اند مرز میان کارهای خوب وکارهای لغو و بیهوده را جدا کنند خود را از درجات سعادت محروم ساخته است.

البته این نکته حائز اهمیت است لغو تنها شامل سخنان و افعال بیهوده نمى‏شود بلكه افكار بیهوده و بى پایه‏اى كه انسان را از یاد خدا غافل و از تفكر در آنچه مفید و سازنده است به خود مشغول مى‏دارد همه در مفهوم لغو جمع است.

کلید سوم: از پرداخت زکات امتناع نمی‌کند
وَ الَّذینَ هُمْ لِلزَّكاةِ فاعِلُونَ [مومنون/4] و آنها كه زكات را انجام مى‏دهند».

در فرهنگ قرآنی کسانی که در زندگی دنیایی خود سهمی از اموال و داشته خود را به عنوان زکات در اختیار نیازمندان قرار می دهند در زمره رستگاران قرار دارند.

کلیدچهارم: از آلودگی بی عفتی بدورند
از جمله زیبا ترین مولفه ها و شاخص های افراد رستگار و سعادتمنددر فرهنگ قران دوری از بی عفتی و روابط نامشروع است.خداوند متعال در این خصوص می فرماید:

«وَالَّذینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ [مومنون/5] و آنها كه دامان خود را (از آلوده‏شدن به بى‏عفتى) حفظ مى‏كنند».

کلید پنجم: توبه و رجوع به درگاه الهی دارند
شاید زندگی کردن بدون گناه کار سختی باشد ولی یقیناً غیر ممکن نیست. ولی با این حال اگر انسان در حیات دنیوی خود مرتکب فعل حرامی شد نباید درهای رحمت الهی را به روی خود بسته ببیند چرا که این باور خود از بدترین گناهان به حساب می آید در منطق قرآن کسانی که به سوی خدای متعال بازگشت می‌کنند رستگارند:

«وتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمیعاً أَیُّهَا الْمُۆْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون[نور/31] و همگى بسوى خدا بازگردید اى مۆمنان، تا رستگار شوید!».

کلید ششم: رعایت تقوای الهی
رعایت تقوای به این معنا ست که انسان متقی دارای صفتی می شود که او را از گناه و نافرمانی خداوند متعال، باز می‌دارد و بر طاعت و بندگی او برمی‌انگیزد. خداوند متعال در وصف و سرانجام تقوای الهی می فرماید:«فَاتَّقُوا اللَّهَ یا أُولِی الْأَلْبابِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ [مائده/100] از (مخالفت) خدا بپرهیزید اى صاحبان خرد، شاید رستگار شوید!».

 21

قال الصادق علیه السلام :

ینبَغی لِلمُومِنِ اَن لا یموتَ ، حَتّی یتَعَلَّمَ القُرآنَ ، اَو یکونَ فی تَعلیمِهِ .

شایسته است که مومن از دنیا نرود، مگر آن که قرآن را فرا گیرد ویا در حال آموختن آن باشد .

اصول کافی 2/607

22

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اَدِّبوا اَولادَکُم عَلی ثَلاثِ خِصالٍ : حُبِّ نَبِیکُم وَ حُبِِّ اَهلِ بَیتِهِ وَ قِراءَهِ القُرآنِ .

فرزندان خود را برسه خصلت تربیت کنید، دوستی پیامبرتان و دوستی اهل بیتش و قرائت قرآن .

ینابیع الموده /271

23

قال علی علیه السلام :

حَقُّ الوَلَدِ عَلَی الوالِدِ اَن یحَسِّنَ اسمَهُ وَ یحَسِّنَ اَدَبَهُ وَ یعَلِّمَهُ القُرآنَ .

حق فرزند برپدر این است که : او را نام نیکو نهد، به خوبی تربیت کند و به او قرآن بیاموزد .

نهج البلاغه حکمه 399

24

قال الصّادق علیه السلام :

مَن قَرَاَالقُرآنَ وَ هُوَ شابٌّ مُومِنٌ ، اِختَلَطَ القُرآنُ بِلَحمِهِ وَ دَمِهِ .

هر جوان مومنی که قرآن بخواند ، قرآن با گوشت وخونش آمیخته گردد .

اصول کافی 2/603

25

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

لا یعَذِّبُ اللهُ قَلبًا وَعَی القُرآنَ .

خداوند قلبی را که قرآن را در خود جای داده باشد، عذاب نمی کند .

امالی طوسی 1/6

26

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اَلقَلبُ الَّذی لَیسَ فیهِ شَیءٌ مِنَ القُرآنِ کَالبَیتِ الخَرِبِ .

قلبی که در آن چیزی از قرآن نباشد، هم چون خانه ویران است .

کشف الاسرار میبدی 7/405

27

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اَفضَلُ العِبادَهِ قَراءَهُ القُرآنِ .

برترین عبادت، خواندن قرآن است

مجمع البیان 1/15

28

قال رسول الله صلی الله علیه وآله :

نَوِّروا بُیوتَکُم بِتِلاوَهِ القُرآنِ .

خانه های خود را با تلاوت قرآن نورانی کنید .

اصول کافی 2/610

29

فی وَصیهِالنَّبی لِعَلٍّی عَلَیهِما وَ آلِهِمَا السَّلام :

وَ عَلَیکَ بِتِلاوَهِالقُرآنِ عَلی کُلِّ حالٍ .

از وصایای پیامبراکرم(ص) به حضرت علی (ع) این است که :

« یا علی! برتو باد که در همه حال قرآن تلاوت کنی. »

اصول کافی 7/79

30

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

مَن کانَ القُرآنُ حَدیثَهُ وَ المَسجِدُ بَیتَهُ، بَنَی اللهُ لَهُ بَیتًا فِی الجَنَّهِ .

هر که قرآن سخنش باشد و مسجد خانه اش، خداوند برای او خانه ای در بهشت بنا کند .

امالی صدوق /405

31

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اِنَّ هذِهِ القُلوبَ لَتَصدَاُ کَما یصدَاُ الحَدیدُ وَ اِنَّ جِلاءَها قِراءَهُ القُرآنِ .

براستی این قلبها زنگار می گیرد، همان طور که آهن زنگار می گیرد، جلای قلب ها قرائت قرآن است .

ارشاد القلوب / 78

32

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اِذا اَحَبَّ اَحَدَکُم اَن یحَدِّثَ رَبَّهُ فَلیقرَءِ القُرآنَ

هرگاه یکی از شما دوست بدارد با پروردگارش سخن بگوید، قرآن بخواند .

کنزالعمال 1/510

33

قال علی علیه السلام :

اَلبَیتُ الَّذی یقرَآُ فیهِ القُرآنُ وَ یذکَرُ اللهُ – عَزَّ وَ جَلَّ – فیهِ تَکثُرُ بَرَکَتُهُ وَ تَحضُرُهُ المَلائِکهُ وَ تَهجُرُهُ الشَّیاطینُ .

خانه ای که در آن قرآن خوانده شود و خدا را به یاد آرند، برکتش فزونی یابد و فرشتگان به آن خانه درآیند و شیاطین از آن دوری جویند . اصول کافی 2/610

34

قال الصادق علیه السلام :

اَلقُرآنُ عَهدُ اللهِ اِلی خَلقِهِ فَقَد ینبَغی لِلمَرءِ المُسلِمِ اَن ینظُرَ فی عَهدِه وَ اَن یقرَاَ مِنهُ فی کُلِّ یومٍ خَمسینَ آیهً .

قرآن پیمان خداوند است با بندگانش، شایسته آن است که انسان مسلمان در پیمان خود نظر کند و هر روز پنجاه آیه از آن را بخواند . اصول کافی 2/609

35

قال الصادق علیه السلام :

ثَلاثَهٌ یشکُونَ اِلَی اللهِ ـ عَزَّ وَجَلَّ ـ مَسجِدٌ خَرابٌ لا یصَلّی فیهِ اَهلُهُ وَ عالِمٌ بَینَ جُهّالٍ وَ مُصحَفٌ مُعَلَّقٌ قَد وَقَعَ عَلَیهِ الغُبارُ لا یقرَاُ فیهِ

سه گروه نزد خدا شکایت می برند : مسجد ویرانی که مردم در آن نماز نخوانند، عالمی که بین جاهلان تنها بماند و قرآن رها شده و غبار گرفته ای که خوانده نمی شود.

اصول کافی 2/613

36

قال الصادق علیه السلام :

قِراءَهُ القُرآنِ فِی المُصحَفِ تُخَفِّفُ العَذابَ عَنِ الوالِدَینِ وَ لَو کانا کافِرَینِ

خواندن قرآن از روی آن، عذاب را از والدین سبک می سازد ؛ اگر چه آن دو کافر باشند .

اصول کافی 2/613

37

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

لِکُلِّ شَیءٍ حِلیهٌ وَ حِلیهُ القرآنِ الصَّوتُ الحَسنُ

هرچیزی را زیوری باشد و زیور قرآن صدای خوش است.

اصول کافی 2/615

38

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

مَن اَرادَ عِلمَ الاَوَّلینَ وَالآخَرینَ، فَلیثَوِّرِ القُرآنَ

هر که علم اولین و آخرین را می خواهد، باید آن را در قرآن بجوید.

کنزل العمال ج1 ص548

39

قرآن الکریم :

وَ اِذا قُرِئَ القُرآنُ فَاستَمِعوا لَهُ وَ اَنصِتوا لَعَلَّکُم تُرحَمونَ

هنگامی که قرآن خوانده می شود به آن گوش فرا دهید وسکوت کنید، امید است که مورد رحمت الهی قرار گیرید .

اعراف / 204

40

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

قارِئُ القُرآنِ وَ المُستَمِعُ فِی الاَجرِ سَواءٌ

قاری قرآن و گوش کننده آن درپاداش مساوی هستند.

مستدرک الوسائل 4/ 261

11

قال علی علیه السلام :

فیهِ رَبیعُ القُلوبِ وَینابیعُ العِلمِ وَ ما لِلقَلبِ جِلاءٌ غَیرُهُ .

قرآن بهار دل ها و چشمه های دانش است و دل را جز به وسیله آن جلایی نیست .

نهج البلاغه خطبه 176

12

قال علی علیه السلام :

اِنَّ القُرآنَ ظاهِرُهُ اَنیقٌ وَ باطِنُهُ عَمیقٌ .

ظاهر قرآن شگفت انگیز و زیبا و باطنش ژرف و عمیق است .

اصول کافی 2/599

13

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

حَمَلهُ القُرآنِ عُرَفاءُ اَهلِ الجَنَّهِ .

حاملان قرآن معروف ترین اهالی بهشت هستند .

اصول کافی 2/606

14

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اَشرافُ اُمَّتی حَمَلهُ القُرآنِ .

شریفان امت من حاملان قرآنند .

خصال صدوق 1/7

15

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اَهلُ القُرآنِ اَهلُ اللهِ وَخاصَّتُهُ .

اهل قرآن اهل خدا و خاصان بارگاه اویند .

مجمع البیان 1/15

16

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اِنَّ هذَا القُرآنَ مَادَبَهُ اللهِ فَتَعَلَّموا مَادَبَتَهُ مَا استَطَعتُم .

این قرآن ادبستان خداوند است پس تا آنجا که می توانید از این ادبستان بیاموزید.

مجمع البیان 1/16

17

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اِنَّ هذَا القُرآنَ مَادُبَهُ اللهِ فَتَعَلَّموا مَادُبَتَهُ مَا استَطَعتُم .

این قرآن میهمانی ویژه خداوند است پس تا آنجا که توان دارید از این ضیافت بهره ببرید.

مجمع البیان 1/16

18

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

خَیرُکُم مَن تَعَلَّمَ القُرآنَ وَ عَلَّمَهُ .

بهترین شما کسی است که قرآن را فرا گیرد و به دیگران بیاموزد .

مستدرک الوسائل 4/235

19

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

مَن عَلَّمَ آیهً فی کِتابِ اللهِ تَعالی، کانَ لَهُ اَجرُها ما تُلِیت .

هر که آیه ای از کتاب خدا را به دیگری بیاموزد، پاداش آن آیه، تا زمانی که خوانده می شود به او نیز می رسد .

مستدرک الوسائل 4/235

20

قال علی علیه السلام :

تَعَلَّمُوا القُرآنَ ؛ فَاِنَّهُ اَحسَنُ الحَدیثِ .

قرآن را فرا گیرید، زیرا که قرآن نیکوترین سخن هاست .

نهج البلاغه خطبه 110

1

قال رسول الله صلی الله علیه وآله :

اِذَا التَبَسَت عَلَیکُمُ الفِتَنُ، کَقِطَعِ الَّیلِ المُظلِمِ فَعَلَیکُم بِالقُرآنِ .

هنگامی که فتنه ها، هم چون پاره های شب تاریک، شما را در خود پیچید، برشماست که به قرآن تمسک جویید.

2 اصول کافی ج2ص459

قال امیرالمومنین علیه السلام :

وَ اعلَموا اَنَّ هذَالقُرآنَ هُوَ النّاصِحُ الَّذی لا یغُشُّ، وَالهادِی الَّذی لایضِلُّ ، وَالمُحَدِّثُ اَّلذی لایکذِبُ .

بدانید که این قرآن پندآموز است که خیانت نمی کند؛ وهدایت گری است که گمراه نمی سازد ؛ وسخن گویی است که دروغ نمی گوید .

نهج البلاغه خطبه 176

3

قال علی علیه السلام :

ما جالَسَ هذَاالقُرآنَ اَحَدٌ الّا قامَ عَنهُ بِزِیادَهٍ اَو نُقصانِ؛ زِیادَهٍ فی هُدًی اَو نُفصانِ مِن عَمًی .

هیچ کس با این قرآن همنشین نشد ، مگر آن که چون از نزد آن برخاست با فزونی و کاستی همراه بود؛ فزونی در هدایت، و کاستی ازکوردلی .

نهج البلاغه خطبه 176

4

قال علی علیه السلام :

مَنِ اتَّخَذَ قَولَ اللهَ دَلیلًا ، هُدِی اِلَی الَّتی هِی اَقوَم .

هر کس که سخن خدا را راهنمای خود بگیرد ، به استوارترین راه ها هدایت می شود .

نهج البلاغه خطبه 147

5

قال الرّضا علیه السلام :

لا تَطلُبُوا الهُدی فی غَیرِالقُرآنِ فَتَضِلّوا.

هدایت را جز از قرآن مجویید که گمراه خواهید شد .

امالی صدوق /438

6

قال رسول الله صلی الله علیه و آله:

یاعَلی ! سَیدُ الکَلامِ القُرآنُ .

ای علی ! برترین سخن، قرآن است .

تفسیرابی الفتوح 2/319

7

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اَلقُرآنُ غِنًی لاغِنی دونَهُ وَ لا فَقرَ بَعدَهُ .

قرآن، توانمندی است که هیچ توانی جایگزین آن نمی شود وپس از آن هیچ فقری باقی نمی ماند.

تفسیرابی الفتوح 1/10

8

قال رسول الله صلی الله علیه وآله :

فَضلُ القُرآنِ عَلی سائِرِالکَلامِ کَفَضلِ اللهِ عَلی خَلقِهِ

برتری قرآن بر سایر سخنان، همانند برتری خداوند است بر بندگانش .

جامع الاخبار / 47

9

قال رسول الله صلی الله علیه و آله :

اَصدَقُ القَولِ وَ اَبلَغُ المَوعِظَهِ وَ اَحسَنُ القَصَصِ، کِتابُ اللهِ .

راست ترین گفتار و رساترین پندها و نیکوترین قصه ها کتاب خداست .

امالی صدوق /394

10

قال عَلی علیه السلام :

اَفضَلُ الذِّکرِ القُرآنُ بِهِ تُشرَحُ الصُّدورِ وَ تَستَنیرُ السَّرائِرِ.

برترین ذکر، قرآن است، به وسیله آن سینه ها گشوده وپوشیده ها روشن شود.

شرح غررالحکم 2/45